چای دم کرده
شعر و ادبیات -شاعرانه ها -متنوع از همه جا از همه چیزچای دم کرده
شعر و ادبیات -شاعرانه ها -متنوع از همه جا از همه چیزمطالب جالب و مفید و خواندنی با ذکر منبع
جالب و خواندنی
منبع: وبلاگی سرشار از مطالب جالب و مفید و خواندنی
اراتستن، پاسکال
اراتستن
اولین فردی که اندازه زمین را دقیق اندازه گرفت،
اراتستن (195 ـ 276 قبل از میلاد) ریاضیدان یونانی بود.
او می دانست که درظهر اواسط تابستان خورشید در شهر سین،
واقع در جنوب خانه اش در اسکندریه مصر
، مستقیما درون چاه عمیقی می تابد.
او در همان روز زاویه تابش خورشید
بر فراز اسکندریه را 2/7 درجه
اندازه گرفت.
این زاویه برابر است با یک پنجاهم کمان یک دایره.
او می دانست که فاصله سین و اسکندریه
772 کیلومتر است
و بدین ترتیب محیط زمین را 772×50 یعنی
38600 کیلومتر محاسبه کرد.
این رقم به عدد واقعی 40074 کیلومتر
بسیار نزدیک است.
بلزپاسکال(ریاضیات)
«بلزپاسکال» ریاضیدان، و فیزیکدان،
و فیلسوف بزرگ فرانسوی،
در قرن 17زندگی می‌کرد.
او ماشین حساب را ساخته است.
و نیز نشانه‌های کلی بخش پذیری
هر عدد صحیح به هر عدد صحیح دیگر را
پیدا کرده است.
و نیز یک مثلث عددی خاصی ترتیب داده است،
که به نام خود او
«مثلث پاسکال» نامیده میشود.
و منظور ما در اینجا آشنایی با همین مثلث است.
اما قبل ازاینکه مثلث پاسکال را توضیح دهیم،
ناچاریم ابتدا دو عدد مخصوص را بشناسیم:
اولا ّعدد مثلثی چیست؟
اولا ّعدد مثلثی چیست؟
این عدد حاصل جمع چند جمله‌ی متوالی
یک تصاعد عددی است،
که جمله‌ی اول آن
1وقدرنسبتش عددصحیح است.
مثلاّ در تصاعد عددی
7، 6، 5، 4، 3 ، 2،
1اعداد(1) و (2+1)
و (3+2+1)و
(4+3+2+1)...
و یعنی عددهای
1و3و6و10و15و...
را اعداد مثلثی می‌نامند،
زیرا با هر یک از آنها می‌توان تشکیل
مثلث متساوی‌الاضلاع داد.
مثلاّ اگر6 گلوله‌ی را در ردیفهای
1و2و3تایی کنار هم روی میز قرار دهید،
یک مثلث متساوی‌الاضلاع تشکیل میشود.
حال اگر4گلوله‌ی شیشه‌ای دیگر
را زیر آنها قرار داده،
و ردیف جدید را تشکیل دهید،
یک مثلث متساوی‌الاضلاع جدید
شامل 10گلوله خواهید‌داشت.
ثانیاّ عدد هرمی چیست؟
گفتیم که با10گلوله‌ی شیشه‌ای می‌توان
یک مثلث منتظم تشکیل داد.
مثلث قشر دوم را که با6گلوله ساخته میشود،
و روی آن قرار‌داد.
و سرانجام یک گلوله‌ی شیشه‌ای را
هم می‌توان روی آنها گذاشت،
و با چهار ردیف مثلث،
که از گلوله‌های شیشه‌ای تشکیل یافته‌اند،
که یک عدد مثلثی بلافاصله بزرگتر
زیر آنها بگذاریم،
پس با معلوم بودن سری اعداد مثلثی
1و3و6و10و 15و 21و 28و36و 45و 55 و...
ساختن اعداد هرمی آسان است:
از1 شروع می‌کنیم،
مرتباّ تا هر جا که بخواهیم،
با عددهای مثلثی پشت سرخود جمع می‌کنیم،
تا پشت سرهم
عددهای هرمی حاصل شوند.
مثلاّ از مجموع 1و3و6و10و15و21عدد56
به دست می‌آید، که یک عدد هرمی است.
و برای پیدا‌کردن عدد هرمی بزرگتر از آن
و برای پیدا‌کردن عدد هرمی بزرگتر از آن
باید روی 56 عدد28را بیفزاییم
تا84 به دست‌آید.
و حالا مثلث پاسکال:
مثلث‌پاسکال به این ترتیب درست شده است،
که هرعدد (جز‌واحدهای کنار آن)
از مجموع نزدیکترین دو‌عدد
بالای آن درست شده است.
مثلاّ120حاصل جمع عددهای
84 و36 است،
که در ردیف افقی فوقانی آن،
و در طرفین عدد مزبور قرار دارند.
در این جدول شگفت‌انگیز نخستین
ردیف اریب را واحدها تشکیل داده‌اند.
در دومین ردیف اریب سری
عددهای طبیعی قرار دارند.
در سومین ردیف اریب اعداد مثلثی
پشت سر هم واقع شده اند.
و در چهارمین ردیف اریب
عددهای هرمی1و4و10و20و35و56 و...
به دنبال هم قرار گرفته‌اند.
برای اطلاع از ویژگیهای ردیف اریب
باید به فضای چهار بعدی برویم،
که فعلاّ از آن صرفنظر می‌کنیم.
شما می‌توانید بین اعداد واقع در این
مثلث ویژگیهای عجیب دیگری
هم کشف کنید
مثلاّ اعداد «فیبوناچی»
هم در مثلث پاسکال ظاهر می‌شوند،
که گویا خود پاسکال
از آن بی‌اطلاع بوده است.
در واقع این ویژگی مثلث پاسکال
تا نیمه‌ی دوم قرن نوزدهم ناشناخته بود.
برای به دست آوردن اعداد فیبوناچی
از مثلث‌پاسکال، کافی است
به خطوط اریبی، که بالای این مثلث
به موازات هم رسم کرده ایم، توجه کنید.
خواهید‌دید که مجموع عددهای واقع در هر
ردیف به ترتیب اعداد فیوناچی
را می‌رساند.
و شما می‌توانید رسم خطهای اریب را
زیرهم ادامه دهید،
و مجموع اعداد واقع در روی آنها را به دست آورید،
تا سری اعداد فیبوناچی کامل شوند.
از خصوصیات جالب مثلث‌پاسکال
این است که مجموع عددها در هر سطر افقی
برابر است با توانی از2، مثلاّ
اعداد واقع در پنجمین ردیف افقی
را اگرجمع کنیم، 16می شود،
که برابر24است.
و مجموع اعداد ششمین ردیف افقی
نیز 32 یا 25است.
و حالا نوبت شماست،
که اعداد واقع در این مثلث را به دقت
مورد بررسی قرار‌دهید،
تا ویژگیهای جدیدی در آن کشف کنید.
اشک -سروده ء فــرزانه شــیدا
●
در میان قطره ها
در شوری اشک
در خیسی ورق
در ناتوانی قلم بر نمناکی کاغذ
در بیصدائی محض
قلبی آب میشود
آنگاه که عشق
چون نسیم از پنجره ره میگشاید
و همنفس باد میگردد
دیگر برای سرودن بهانه ای نیست
از حرف تهی
از اشک سرشارم
از : فـرزانه شـیدا
تهیه و تنظیم اشعار : ف . شیدا...شیواااااماهیچ
